Karnaval ve Samba geleneginin Rio de Janeiro’da nasil basladigina bakin.
Rio Karnavalinin tarihi çok zengindir. Karnavallar, pek çogu Yunanlilar tarafindan sarap Tanrisinin onuruna düzenlenen, yüzyillar boyunca kitlesel kutlamalarin bir sekli olmustur. Romalilar, ustalar ve askerlerin kiyafetleri degis tokus yaptigi bir gelenegi takiben, erkeklerin içkili bir senlikte bir gün geçirdigi Baküs ve Satürn Bayrami’nin onuruna düzenlenen festivaller ile buna ayak uydurmustur. Roma Katolik Kilisesi daha sonra bunu, Hiristiyan takviminde Paskalya öncesi perhiz’in ilk günü olan, perhiz öncesi ilk Çarsambasi’na kadar süren bir festivale dönüstürmüslerdir. Bir Portekiz festivali olan 'Entrudo'nun Rio Karnavalini etkiledigi söylenir. Ilk Rio Karnavali balosu, 1917’de baslayan sambanin aksine, polka ve vals dans eden katilimcilar ile 1840’da düzenlenmistir.
Karnaval teriminin, ‘Ete veda” anlamina gelen Carne Vale’den geldigi söylenir. Bu, et, alkol ve diger dünyevi zevklerin tüketiminden 40 günlük bir uzak durma dönemi olan Paskalya öncesi perhiz ile uyumluydu. Katolikler tarafindan uygulanan bu pratik, perhiz öncesi ilk Çarsamba baslar, Paskalya bayramina dek sürer. Perhiz öncesi ilk Çarsambaya dek süren Rio Karnavalindaki tüm hafta devam eden kutlamalar simdi, Sambadrome dahil olmak üzere tüm sehirde düzenlenen samba geçitlerinin tüm dünyada milyonlar tarafindan izlenen en ünlü etkinliklerden biridir. On iki samba okulu, 4 günlük bir dönem boyunca Rio Karnavalini agirlayan stadyumda sampiyonluk unvani için can atar.
Karnavalin Afrika Etkisi
Italya’daki ilk karnavallar genellikle kostümlere vurgu yapan maskeli balolardi. Gelenek kisa zamanda Brezilya Karnavalinin dogus sekli olan Portekiz dahil olmak üzere diger Avrupa sehirlerine yayildi. Portekizliler, karnavalin güçlü bir Afrika etkisine sahip olmasinin nedeni olan, Afrika’dan pek çok köle getirdiler. Afrikalilar, Tanrilari ve bölgeyi seytan ruhlardan koruma amaciyla, tüy, kemik, ot, tas ve diger ögelerden yapilan maskeler ve kostümler kullandilar. Tüm bunlarin eski Afrika geleneklerinde sembolik bir anlami vardi ve modern Rio Karnavali için kostümlerin tasariminda bütünleyici bir rol oynadi.
Samba’nin Brezilya’ya Girmesi ve Samba Okullarinin Dogusu
Samba müzigi ve dansi Brezilya’daki karnaval tarihi ile 1917’den beri ilintilidir. Samba, Bati Afrika ve Angola’ya özgüdür ve zorluk zamanlarinda bu tür müzikte teselli bulan köleler tarafindan Brezilya’ya getirilmistir. Köleligin kaldirilmasi ile bu kölelerin çogu ülkenin güneyinden Rio’ya tasinmis ve Samba müzigi ile dansi için ana merkezler haline gelen Prace Onze ve Cidade Nova gibi yerlere yerlesmislerdir. Samba popüler hale gelince, besteciler, müzisyenler ve dansçilar yeteneklerini göstermek, birbiriyle rekabet eden kulüpler ve birlikler olusturmak üzere düzenli olarak bir araya gelmislerdir. Bu gruplarin olusumu, samba okullarinin kurulmasina yol açmis ve samba okullarinin ilk resmi geçidi 1932’de gerçeklesmistir. Samba zevki büyüdükçe rekabet de büyümüs, Rio Karnavalindaki Samba Geçitlerini organize eden birim olan Association of Schools of Samba City in Rio de Janeiro’nun olusumuna yol açmistir. 1928’de kurulan ilk samba okulu "Deixa Falar"dir. O günden beri, samba okullari modern sirketlere benzeyen büyük kurumlar olusturmak üzere yillar içinde gelismistir. Okullar, her yil Rio Karnavalina hazirlanmalarina olanak saglayan büyük alt yapilar ile donatilmistir. Her okulun kendini adamis bir destekleyici grubu vardir ve belirli bir kurumsal yapi yoluyla iyi sekilde yönetilirler. Çogu mahallelerindeki düsük gelirli topluluklari destekler.
Sambodromo – Rio Karnavalinin Kalbi
1984’e kadar, Rio’nun en eski caddelerinden biri olan Marquês de Sapucaí Avenue, Rio Karnavali için bulusma yeriydi. Ancak, karnavalin popülerligi caddenin her iki yaninda beton yapilarin insasina yol açti. Oscar Niemeyer tarafindan tasarlanan bina, 'Sambodromo' olarak görevlendirildi ve 1984’den itibaren Samba Geçidini agirladi. Her yil samba okullarindan binlerce dansçi, sarkici ve müzisyen, Rio Karnavalini Sambodromo’daki süzülen sovlar, kostümler ve Samba sesleri ile yüksek vitese atiyor. Her okulun yil boyunca ortaya koydugu tüm zorlu çalismayi göstermek üzere yaklasik 85 dakikasi oldugu için performanslar büyük ve bol. Karnaval Pazari ve Pazartesisi on iki samba okulunun stadyumda sampiyonluk unvani için yaristigi iki önemli gün.
Tüm dünyadan binlerce turist, Samba Geçidine ve gerçek Brezilya stili partiye taniklik etmek üzere Rio’ya akin ediyor. Etkinlik, 'Gezegen üzerindeki en büyük partiye' katilamayanlar için dünya çapinda televizyonda yayinlaniyor. Sambadromo’daki Samba Geçidi iyi organize ediliyor ve geçitte belirli bir rol oynayan her bir üye ile tanitiliyor. Rio Karnavalini benzersiz yapan sey okullarin her yil farkli temalar sunmalari. Dahasi, onu izlenecek en eglenceli etkinliklerden biri kilan ayni kostüm veya rolü bulmayacaksiniz. Sambadrome’a giris biletler ile yapiliyor; ancak, Rio Karnavalindan önceki hafta sonlarinda gerçeklesen prova günlerinde ücretsiz bir ön izleme yakalayabilirsiniz.
Karnaval Tarihleri – Eski bir formül
Rio Karnavali, Cuma’dan, Paskalya öncesi perhizden bir gün önceki Sali olarak bilinen perhiz öncesi Sali’ya kadar, bes gün boyunca kutlanir. Pek çok Hiristiyan için, Paskalya öncesi perhiz hayatlarina yansittiklari ve Tanri ile iletisimde zaman geçirdikleri bir dönemdir. Karnavalin amaci, Isa’nin Tanri katina çiktigi gün olan Paskalya ile sona eren 40 günlük kaçinmadan önce kutlamalarin son bir haftasini yapmaktir. Fantezinin boyutu kilisenin hayal ettigi sey degildi belki ama Rio Karnavalinin dünya çevresinde milyonlarca evde izlenen gezegen üzerindeki en büyük parti oldugu inkar edilemez. Karnaval tarihi Kilisenin takvimine göre her yil degisir. Paskalya’nin tarihi ay ile belirlenir ve genellikle 22 Mart ile 25 Nisan arasina düser ve M.S. 325’te Iznik Konseyi tarafindan tasarlanan bir formül ile gelmistir.
